Aktualności

Treść

Wystartowała kampania społeczna „Ona temu winna?” przeciwko stygmatyzacji ofiar przemocy seksualnej. Jej pomysłodawcami są Centrum Praw Kobiet i Opus B. Jest wymierzona w szkodliwy stereotyp, przypisujący kobietom odpowiedzialność za ich cierpienie. Kampania rozpoczęła się 31 marca i potrwa do 13 kwietnia 2025 r.

W Polsce co 20 minut dochodzi do gwałtu, a ofiary często obwiniane są za to, co je spotkało. Dlaczego? Bo w społeczeństwie często panuje przekonanie, że kobieta „sama jest sobie winna”. „Mogła nie prowokować ubiorem”, „mogła nie pić alkoholu”, „mogła nie wracać sama w nocy”… Wymówki można mnożyć, ale wszystkie mają jeden wspólny mianownik: przenoszą odpowiedzialność ze sprawcy na ofiarę. Zgodnie z tymi przekonaniami, do gwałtu nie doszłoby, gdyby ofiara postąpiła inaczej… Trudno się z tym zgodzić. To krzywdzące i niesprawiedliwe.

Motywem przewodnim kampanii jest parafraza znanej przyśpiewki weselnej „Ona temu winna…”. Pierwsze zdanie zostało zestawione z różnymi stereotypami dotyczącymi kobiet, które stały się ofiarami przemocy seksualnej. Przykładowo: „ona temu winna, biegać nocą nie powinna” czy „ona temu winna, przecież bronić się powinna”.

Kampania rozprawia się z najbardziej powszechnymi stereotypami dotyczącymi obwiniania ofiar, kładąc jednocześnie nacisk na kwestię zgody, gdyż to właśnie o ten aspekt została zaktualizowana w lutym tego roku definicja prawna gwałtu. Najczęstsze przyczyny obwiniania uwzględnione w kampanii to:

• „prowokujący” ubiór (ona temu winna? Nie, bo głęboki dekolt czy obcisłe spodnie nie oznaczają zgody),
• funkcjonalne zamrożenie (ona temu winna? Nie, bo brak krzyku i płaczu nie oznacza zgody),
• „obowiązek” małżeński (ona temu winna? Nie, bo bycie żoną nie oznacza zgody),
• przebywanie poza domem o późnej porze (ona temu winna? Nie, bo nocne powroty czy bieganie po zmroku nie oznaczają zgody),
• aktywności, które w powszechnym odbiorze społecznym wiążą się z niebezpieczeństwem czy ryzykiem (ona temu winna? Nie, bo samotne podróżowanie nie oznacza zgody) lub lekkomyślnością (ona temu winna? Nie, bo dobra zabawa czy wypicie drinka na imprezie nie oznacza zgody).

TYLKO TAK OZNACZA TAK

Każdego roku w Polsce około 30 tysięcy kobiet pada ofiarą gwałtu. Te statystyki są zatrważające, ale równie bolesne są reakcje społeczne, które przypisują kobietom odpowiedzialność za ich cierpienie.

Aby uniknąć problemów z interpretacją zapisów i ujednolicić orzecznictwo, Centrum Praw Kobiet przygotowuje propozycję definiującą, kiedy mamy do czynienia ze zgodą. Fundacja będzie zabiegała o to, aby została ona wprowadzona do artykułu 115 k.k.

Gwałt to bardzo bolesne doświadczenie. Większość kobiet pragnie jak najszybciej o nim zapomnieć. Tysiące kobiet boi się mówić o zaistniałej sytuacji obawiając się, że zostaną obwinione za to, co się wydarzyło.

Jeżeli doświadczyłaś przemocy, nie ukrywaj tego – to nie Ty, a gwałciciel powinien się wstydzić. Skontaktuj się z kimś, komu ufasz. Zgłoś się na Policję.

Pobierz ulotkę i dowiedz się, gdzie zgłosić się po pomoc.
Zasługujesz na wsparcie!

Więcej informacji na temat kampanii dostępnych jest na stronie: www.wspieramnieobwiniam.cpk.org.pl